- Rocznica Chrztu Polski skłania każdego wierzącego w Chrystusa Polaka do refleksji i wdzięczności Bogu za łaskę tego sakramentu, który otrzymaliśmy my sami i nasi przodkowie. W naszej lokalnej dukielskiej społeczności zaznaczyliśmy w sposób szczególny to wydarzenie. Celem było uświadomienie sobie wielkości tego wydarzenia i jego wpływ na życie naszej małej Ojczyzny kiedyś i dzisiaj. Zbudowana w pierwszym stuleciu organizacja kościoła utrwaliła takie struktury i stworzyła takie fakty, których nie sposób było zniszczyć. Nie obaliły jej zamieszki wewnętrzne, nie uległa też roszczeniom Magdeburga. Kościół odegrał ważną rolę w scaleniu państwa i na danym etapie w znacznym stopniu przyczynił się do ukształtowania narodu polskiego. Chrzest Polski wprowadził Polskę w obręb kultury śródziemnomorsko-łacińskiej, oznaczał olbrzymie szanse rozwojowe w sensie politycznym, w sensie gospodarczym, społecznym, ale także kulturowym i duchowym. Oznaczał przyjęcie wiary i moralności chrześcijańskiej, podstawowych wartości cywilizacyjnych, umożliwił wszechstronny rozwój naszego państwa i naszej wspólnoty politycznej. 29. kwietnia uroczystości rozpoczęły się Mszą św. o godz. 19.00 w kościele pw. św. Marii Magdaleny, po której odbyła się Jubileuszowa Droga Krzyżowa ulicami Dukli do postawionego na Chyczkach krzyża wdzięczności za dar wiary chrześcijańskiej. Rozważania Stacji Drogi Krzyżowej prowadzili przedstawiciele różnych środowisk zawodowych. Następnego dnia uroczyście sprawowana była, również w kościele farnym, Msza św. połączona z odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych, poprzez podejście do chrzcielnicy obok ołtarza i uczynienie znaku krzyża wodą chrzcielną. Głównymi koncelebransami byli ks proboszcz Stanisław Siuzdak, o. gwardian Micheasz Okoński i ks. prałat Stanisław Siara oraz inni księża parafii z terenu naszej gminy. W homilii ks. proboszcz poruszył kwestie związane z chrztem jako ważnym elementem religijnym oraz politycznym. Chrześcijaństwo przez wieki spajało polskie społeczeństwo w ważnych dla niego chwilach. Podkreślił, że od tamtych czasów staliśmy się pełnoprawnymi członkami europejskiej rodziny narodów ze wszystkimi wynikającymi z tego konsekwencjami. Wespół z innymi narodami Europy jesteśmy współtwórcami, a zarazem dziedzicami jej bogatej historii i kultury. Duch wdzięczności przyprowadza nas dziś tutaj, aby wyrazić radość z chrztu: własnego i Ojczyzny. Tego sprzed kilku, kilkunastu lub kilkudziesięciu lat i tego sprzed 1050. lat. Gdyby nie tamten chrzest sprzed dziesięciu i pół wieku, nie byłoby być może także i naszego. Jak wyglądałaby ta nasza polska i dukielska ziemia? Nie wiadomo… Po Mszy św. zainteresowani uczestniczyli w bardzo ciekawych wykładach popularno-naukowych. W pierwszym wystąpieniu nauczyciel historii Stanisław Kalita przedstawił genealogię pierwszych Piastów. Następnie analizował wyobrażenia ikonograficzne związane z chrztem władców w tym czasie. Podkreślił też wagę tego wydarzenia w ówczesnym średniowiecznym układzie stosunków politycznych, w kontekście naporu żywiołu germańskiego na tereny Słowiańszczyzny. Mówił o geniuszu politycznym Mieszka I, którego dalekowzroczna decyzja przyjęcia chrześcijaństwa stawiała Polskę w elicie ówczesnych narodów Europy, umacniała jej siłę polityczną, wprowadzała kraj na drogę dynamicznego rozwoju cywilizacyjnego. Wyrazem tego był nie tylko rozkwit piśmiennictwa i architektury, powstania sieci grodów, ale również skok cywilizacyjny, wyrażający się w stosunkach międzyludzkich, np. zastąpienie relacji niewolniczych bardziej humanitarnymi, co dobrze obrazowało np. podniesienie godności kobiety w społeczeństwie i w rodzinie. Prelegent wnikliwie omawiając uniwersalny i ogólnonarodowy aspekt przyjęcia chrześcijaństwa nie pominął również lokalnego: zapoznał młodzież z początkami Dukli jako grodu oraz ośrodka tworzącego się życia religijnego. Przytoczył też wiele ciekawych przykładów ukazujących siłę organizacji państwowej, militarnej, ekonomicznej, społecznej, które to czynniki ułatwiły przyjęcie się chrześcijaństwa na ziemiach polskich.
Drugi prelegent autor książki „Prasłowianie, Słowianie, Polacy” Jerzy Możdżan na początku swojego wykładu zwrócił uwagę zebranych na odwagę decyzji Mieszka I w przyjęciu chrześcijaństwa, co uchroniło Polskę przed podzieleniem losu narodów i plemion ościennych, tzn. przed zupełnym wyniszczeniem i zagładą. Kontynuując myśl wyjaśnił też inne przyczyny przyjęcia przez Polskę chrztu. W sposób przystępny poprzez wykorzystanie map poglądowych ukazał zmienny układ sił w ówczesnej Europie, wymieniając państwo Samona, państwo wielkomorawskie i państwo polskie. W ostatniej części swojej wypowiedzi prelegent zwrócił uwagę na rolę chrześcijańskich misji: Cyryla i Metodego dla Słowiańszczyzny oraz św. Wojciecha dla Polski.
Jako trzeci prelegent wystąpił Andrzej Szwast, który przedstawił wizję Chrztu Polski przedstawione na obrazie Jana Matejki. Na początku zwrócił uwagę na liczne religijne wątki obecne w jego twórczości. Następnie omówił genezę powstania „Zaprowadzenia chrześcijaństwa w Polsce R. P. 965” oraz historiozoficzne uwarunkowania określające wymowę ideową dzieła. Następnie zaprezentował poprzez materiał fotograficzny topograficzne konteksty mające wpływ na strategię i rozstrzygnięcia malarskie twórcy. W części właściwej zajął się szczegółową analizą poszczególnych fragmentów kompozycji – znajdujących się w niej postaci lub grup ludzkich. Zastosował przy tym obszerny kontekst ikonograficzny. Podsumowując swą prezentację wyjaśnił krótko chrześcijańską i narodową wymowę ideową dzieła.
Po wykładach burmistrz Dukli – Andrzej Bytnar zaprosił mieszkańców na biesiadę przy staropolskim stole na dukielski rynek. Odbyła się tam również inscenizacja historyczna „W czasach księcia Mieszka, plemion i wojów” w wykonaniu Pracowni Rekonstrukcji Historycznych SCUTUM i Bractwa Rycerzy Ziemi Sanockiej oraz inscenizacja zwyczajów i obrzędów ludowych wywodzących się z chrześcijańskiej wiary w wykonaniu Zespołu Obrzędowo-Śpiewaczego „Szarotka-Duklanie”. Uroczystości zakończyły się biegiem – w różnych kategoriach wiekowych – na 1050 m w przypałacowym parku. Uczestnicy zmagań otrzymali pamiątkowe medale oraz nagrody. Organizatorami obchodów byli: Urząd Gminy Dukla, Ośrodek Kultury w Dukli i Parafia pw. św. Marii Magdaleny w Dukli. W dukielskich szkołach w ZS Nr 1(szkoła podstawowa) i Nr 2(gimnazjum i liceum) odbyły się wcześniej prelekcje, odczyty, wystawy książek, kronik o tematyce z okresu średniowiecza. Młodzież uważnie słuchała i oglądała prezentację multimedialną oraz wzięła udział w mini-konkursie dotyczącym jadłospisu społeczeństwa czasów Mieszka I i Bolesława Chrobrego. Zorganizowano również quizy multimedialne i konkursy plastyczne. Można było wziąć udział w grze miejskiej na terenie budynku zespołu szkół. Organizatorami byli nauczyciele Stanisław Kalita, Stanisław Fornal i Andrzej Szwast.
Stanisław Kalita
